دروغ گویی به بیمار با انگیزه ی خیرخواهانه

یکی از مسائل مطرح در اخلاق پزشکی، مسأله ی حقیقت گویی به بیمار است. امروزه، دیدگاه غالب در میان پزشکان، ضرورت حقیقت گویی به بیمار است و دروغ گویی یا کتمان حقیقت جایز نیست. ولی به نظر می رسد مطلق و بی قید و شرط دانستن اصل حقیقت گویی قابل قبول نباشد و گفتن هر حقیقتی به هر کسی و در هر شرایطی جایز نیست. گرچه اصل اول در اخلاق، حقیقت گویی است، در برخی شرایط نیز کتمان حقیقت و حتی دروغ گویی جایز است. از نظر عقل و شرع، دروغ گویی در موارد اکراه، اضطرار (که شامل دفع ضرر جانی، مالی و آبرویی از خود و دیگران است) و دَوَران امر بین دو محذور، جایز است. به نظر نگارنده، در موقعیتی که بیان حقیقت برای ادامه ی درمان و جلب همکاری و کسب رضایت بیمار ضروری است و نیز در موقعیتی که حقیقتی که باید به بیمار گفته شود، لاعلاجی بیماری و زمان نزدیک مرگ اوست، بیان حقیقت با وجود ضررهای احتمالی، ضروری است. اما در موقعیتی که بیان حقیقت برای ادامه ی درمان ضرورت ندارد و حقیقتی که باید به بیمار گفته شود، چیزی غیر از زمان مرگ و لاعلاجی بیماری اوست، مانند حقایقی از قبیل سختی و خطرناکی بیماری، زنده نبودن همراهان بیمار در تصادف، مشکلاتی که در بیرون از بیمارستان برای بیمار یا خانواده اش ایجاد شده، پیش آگهی احتمالی از مدت زمان زنده بودن بیمار و تشخیص های احتمالی غیرقطعی، اگر بیان حقیقت برای بیمار ضرر داشته باشد، کتمان حقیقت و حتی دروغ گویی از باب دفع ضرر جانی از بیمار جایز است.